ਥਾਇਰਾਇਡ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮਹੀਨਾ
by- Sneha Verma
ਠੰਡ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ, ਭਾਰ ਵਧਣਾ ਅਤੇ ਖਰਾਬ ਪਾਚਨ ਥਾਇਰਾਇਡ ਵਿਕਾਰ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਲੱਛਣ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ: ਡਾ ਕੇਪੀ ਸਿੰਘ
ਮੋਹਾਲੀ, 24 ਜਨਵਰੀ, 2023: ਭਾਵੇਂ ਥਾਇਰਾਇਡ ਗਲੈਂਡ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਕਈ ਵਿਕਾਰ ਆਮ ਹਨ, ਪਰ ਇਸ ਬਿਮਾਰੀ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਹਮੇਸ਼ਾ ਘੱਟ ਰਹੀ ਹੈ। ਥਾਇਰਾਇਡ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਜਨਵਰੀ ਨੂੰ ਥਾਇਰਾਇਡ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮਹੀਨੇ ਵਜੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਗੱਲ ਫੋਰਟਿਸ ਹਸਪਤਾਲ ਮੋਹਾਲੀ ਦੇ ਐਂਡੋਕਰੀਨੋਲੋਜੀ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਡਾ.ਕੇ.ਪੀ.ਸਿੰਘ ਨੇ ਹੈਲਥ ਕੰਸਲਟੇਸ਼ਨ ਰਾਹੀਂ ਥਾਇਰਾਇਡ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਦੇ ਕਾਰਨਾਂ ਅਤੇ ਲੱਛਣਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਕਹੀ।
ਥਾਇਰਾਇਡ ਗਲੈਂਡ ਕੀ ਹੈ ਇਸ ਬਾਰੇ ਚਾਨਣਾ ਪਾਉਂਦਿਆਂ ਡਾ: ਕੇਪੀ ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਵਾਇਸ ਬਾਕਸ ਦੇ ਹੇਠਾਂ ਸਥਿਤ ਥਾਇਰਾਇਡ ਗਲੈਂਡ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਐਂਡੋਕਰੀਨ ਗਲੈਂਡ ਹੈ। ਟੀ4 ਅਤੇ ਟੀ3 ਦਾ ਕ੍ਰੀਟੀਨਿਜ਼ਮ ਥਾਈਰੋਇਡ ਉਤੇਜਕ ਹਾਰਮੋਨ (ਟੀਐਸਐਚ) ਦੁਆਰਾ ਨਿਯੰਤਰਿਤ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਪਿਟਿਊਟਰੀ ਦੁਆਰਾ ਛੁਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਥਾਇਰਾਇਡ ਗਲੈਂਡ ਦੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਹਾਈਪਰਥਾਇਰਾਇਡਿਜ਼ਮ, ਹਾਈਪੋਥਾਈਰੋਡਿਜ਼ਮ, ਗੋਇਟਰ, ਕ੍ਰੀਟੀਨਿਜ਼ਮ, ਮਾਈਕਸੀਡੀਮਾ, ਥਾਇਰਾਇਡ ਕੈਂਸਰ, ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਥਾਇਰਾਇਡ ਸਟ੍ਰੋਮਾ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।
ਡਾ: ਸਿੰਘ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਥਾਇਰਾਈਡ ਰੋਗ ਹੋਣ ਦਾ ਖ਼ਤਰਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ 50 ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਉਮਰ ਦੇ ਲੋਕ ਇਸ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਮਝਾਇਆ ਕਿ ਥਾਇਰਾਇਡ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਾਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦਾ ਵਧੇਰੇ ਜੋਖਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਆਟੋ-ਇਮਿਊਨ ਬਿਮਾਰੀ ਦਾ ਇੱਕ ਨਿੱਜੀ ਇਤਿਹਾਸ ਇੱਕ ਆਟੋ-ਇਮਿਊਨ ਥਾਇਰਾਇਡ ਰੋਗ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਹਾਸ਼ੀਮੋਟੋ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਜਾਂ ਗ੍ਰੇਵਜ਼ ਦੀ ਬਿਮਾਰੀ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਜੋਖਮ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹਾ ਵਧਾ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
ਇਸ ਦੀਆਂ ਕਿਸਮਾਂ ਬਾਰੇ ਗੱਲ ਕਰਦਿਆਂ ਡਾ: ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਹਾਈਪਰਥਾਇਰਾਇਡਿਜ਼ਮ ਦੇ ਲੱਛਣ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਭਾਰ ਘਟਣਾ, ਇਨਸੌਮਨੀਆ, ਤੇਜ਼ ਧੜਕਣ, ਹੱਥ ਕੰਬਣਾ, ਗਰਮੀ ਪ੍ਰਤੀ ਅਸਹਿਣਸ਼ੀਲਤਾ ਅਤੇ ਪਾਚਨ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਵਿਚ ਗੜਬੜੀ ਹਾਈਪਰਥਾਇਰਾਇਡਿਜ਼ਮ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਨ। ਹਾਈਪੋਥਾਇਰਾਇਡਿਜ਼ਮ ਵਾਲੀਆਂ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਬਲੋਟਿੰਗ ਅਤੇ ਕਬਜ਼ ਦੇ ਨਾਲ ਭਾਰੀ ਮਾਹਵਾਰੀ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਹਾਈਪੋਥਾਇਰਾਇਡਿਜ਼ਮ ਦੇ ਨਾਲ ਘੱਟ ਕਿਰਿਆਸ਼ੀਲ ਥਾਈਰੋਇਡ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕ, ਇੱਕ ਸਥਿਰ ਵਜ਼ਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਵਿੱਚ ਮੁਸ਼ਕਲ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਥਕਾਵਟ, ਠੰਢ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ, ਭਾਰ ਵਧਣਾ, ਕਬਜ਼ ਅਤੇ ਮਾਸਪੇਸ਼ੀਆਂ ਵਿੱਚ ਕੜਵੱਲ ਵਰਗੇ ਲੱਛਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
ਇਸ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਸਬੰਧੀ ਡਾ: ਸਿੰਘ ਨੇ ਥਾਇਰਾਇਡ ਦੀ ਸਮੱਸਿਆ ਤੋਂ ਬਚਣ ਲਈ ਸਿਹਤਮੰਦ ਖੁਰਾਕ ਖਾਣ, ਨਿਯਮਤ ਜਾਂਚ ਕਰਵਾਉਣ, ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੇਡੀਏਸ਼ਨ ਦੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੰਪਰਕ ਤੋਂ ਬਚਣ, ਡਿਸਟਿਲਡ ਵਾਟਰ ਦਾ ਸੇਵਨ ਨਾ ਕਰਨ, ਚੀਲੇਟਿਡ ਸਪਲੀਮੈਂਟਸ ਲੈਣ ਆਦਿ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਨ ਲਈ ਕਿਹਾ।
ਇਲਾਜ ਦੇ ਵਿਕਲਪਾਂ ‘ਤੇ ਚਰਚਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਡਾ. ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਸਵੇਰੇ ਉੱਠਦੇ ਹੋ ਤਾਂ 10 ਮਿੰਟ ਲਈ ਆਪਣੀ ਕੱਛ ਵਿੱਚ ਬੇਸਲ ਥਰਮਾਮੀਟਰ ਰੱਖੋ। ਥਰਮਾਮੀਟਰ ਨੂੰ ਡਿਗਰੀ ਦੇ ਦਸਵੇਂ ਹਿੱਸੇ ਤੱਕ ਕੈਲੀਬਰੇਟ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਸਰੀਰ ਦਾ ਸਾਧਾਰਨ ਤਾਪਮਾਨ 97.8 ਅਤੇ 98.2 ਡਿਗਰੀ ਫਾਰਨਹੀਟ ਦੇ ਵਿਚਕਾਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰੇਂਜ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਇੱਕ ਰੀਡਿੰਗ ਘੱਟ ਥਾਇਰਾਇਡ ਗਤੀਵਿਧੀ (ਹਾਈਪੋਥਾਈਰੋਡਿਜ਼ਮ) ਨੂੰ ਦਰਸਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉੱਪਰ ਪੜ੍ਹਨ ਦਾ ਮਤਲਬ ਵਾਧੂ ਗਤੀਵਿਧੀ (ਹਾਈਪਰਥਾਇਰਾਇਡਿਜ਼ਮ) ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਹੋਰ ਡਾਇਗਨੌਸਟਿਕ ਟੈਸਟ ਵੀ ਦੋਵਾਂ ਵਿਕਾਰਾਂ ਲਈ ਉਪਲਬਧ ਹਨ।
